Truyện: Hai anh em

Ngày xưa có hai anh em mồ côi cha mẹ. Người anh chăm chỉ lao động, còn người em lười nhác suốt ngày rong chơi.
Một hôm, người anh nói với em:
– Nếu chúng mình không chịu khó làm việc thì chẳng bao lâu nữa mình sẽ đói khổ. Vì vậy, ngày mai mỗi người phải đi một nơi để kiếm việc làm, khi nào đời sống khá giả, ta sẽ quay về gặp nhau.
Người em vâng lời.
Sáng hôm sau, hai anh em lên đường. Đi được một quãng, người anh thấy một cánh đồng lúa đang chín rộ, anh liền xuống gặt giúp những người thợ gặt và được họ biếu một ít lúa. Anh mang lúa đổi lấy gạo làm lương ăn đường.
Đi một quãng đường nữa, anh gặp cánh đồng bông trắng xóa, anh liền xuống hái giúp. Hái xong anh được tặng một ít bông. Anh đem bông đổi lấy quần áo để mặc. Đi tiếp một quãng nữa, người anh gặp một cụ già tóc trắng như cước, da đỏ như quả bồ quân. Cụ già nói:
– Ta có ruộng bí ngô khô héo, ta muốn nhờ con chăm sóc nó ra hoa, đậu quả.
Người anh nhận lời và chăm chỉ xách nước tưới cho ruộng bí ngô. Bí ngô dần dần tươi tốt trở lại, rồi ra hoa, đậu quả. Một hôm, anh đang xách nước tưới cho bí ngô thì cụ già tới và nói:
– Con đã vất vả cứu sống và chăm sóc ruộng bí ngô. Để trả công con, ta tặng con một quả bí to nhất.
Nói xong cụ già biến mất.
Người anh ngạc nhiên và lấy dao bổ quả bí ra xem thì thấy trong ruột bí ngô toàn vàng là vàng. Biết đã được tiên thưởng cho mình, người anh thu nhặt số vàng rồi trở về nhà.
Còn người em từ lúc ra đi cũng đã gặp đồng lúa, ruộng bông đang chín rộ, gặp cụ già có ruộng bí ngô đang chết khát và mọi người nhờ giúp đỡ. Nhưng người em đều từ chối, vì vậy ai cũng chê người em là “đồ lười biếng”.
Người em chẳng chịu làm việc gì nên bị đói khát, rách rưới, phải đến xin cụ già một quả bí ngô ăn tạm. Cụ già cho người em một quả bí ngô xấu xí nhất, khi bổ ra thì trong ruột toàn là đất. Người em xấu hổ không dám quay về nhà gặp anh nữa.
Chờ mãi không thấy em về, người anh đi tìm và đưa em về nhà, cho em ăn uống. Sau đó, người em kể cho anh nghe việc mình không chịu gặt lúa, hái bông, không chăm sóc ruộng bí ngô. Nghe xong người anh bảo:
– Tại em lười biếng không chịu làm việc nên suýt nữa bị chết đói đấy !
Từ đó người em chăm chỉ lao động, hai anh em sống với nhau rất hạnh phúc và sung sướng.

Phỏng theo truyện cổ Việt Nam